Məqalələr

Nizami poeziyasındakı bəzi aforizmlərin sintaktik-semantik xüsusiyyətləri

XÜLASƏ 

Söz minlərlə sirli gövhərləri, mənalı və hakimanə fikirləri üzə çıxarmaq qüdrətinə malikdir. Bu baxımdan söyləmək olar ki, orijinal, hikmətli fikrin yığcam və təsirli ifadəsi Nizami yaradıcılığının semantik dayağı, məntiqi zənginliyinin təzahürüdür. Dahi sənətkarın aforizmləri arasında insanın mənəvi ucalığını ifadə edən hikmətli kəlamlar üstünlük təşkil edir. Məlumdur ki, hər bir dilin söz sırası həmin dilin qrammatik qanunlarına əsasən tənzimlənir. Belə olan halda, cümlə üzvləri də məhz bu qanunlara əsasən sıralanır. Cümlə üzvlərinin qrammatik təbiəti onların qrammatik kateqoriyalarla münasibətindən, həmçinin bu münasibətin dərəcəsi və ifadə tərzindən asılıdır. Cümlədə struktur və struktur-semantik cəhətdən cümlə üzvlərinin mövqeyi fərqli olduğu üçün hər bir üzvün quruluş sırası da fərqli səciyyə daşıyır. Nizami poeziyasının hər kəlməsi bir aforizmdir. Onlar öz sintaktik-semantik quruluşu baxımından sadə cümlə konstruksiyasına uyğun gəlir.  

AÇAR SÖZLƏR 

aforizmlər, sintaktik struktur, semantik cəhət, cümlə konstruksiyası, “fəlsəfi müvazinət”