Məqalələr

XIX əsrin sonu − XX əsrin əvvəllərində uşaq nəsrində təhkiyə formulları

XÜLASƏ

XIX əsrin ədəbi zənginliyində bədii nəsrin uşaq fantaziyasını əksetdirmə spesifikasının aydınlaşması diqqətçəkici məsələlərdən biri idi. Çünki bütün parametrlərdə özünü göstərən hərəkətlilik yalnız ictimai-siyasi və dini-ideoloji aspektlərlə məhdudlaşmırdı. Ədəbi-mədəni mühit bu oyanışda və milli özünüdərkin formalaşdırdığı müstəqillik mücadiləsində elm, təhsil, tərbiyə, maarif məsələlərini də mühüm amil kimi diqqət önünə gətirirdi. Yüzilliklər boyu davam edən proseslər dinamik xarakteri ilə qarşıdurmalara, yeni tendensiya və mübarizələrin yaranmasına şərait yaradırdı. Bu proseslər gənc nəslin tərbiyəsi istiqamətində görüləcək işləri bir zərurət kimi ortaya qoyurdu. Yeni tipli məktəblərin yaranması, ana dilinin tədrisə daxil edilməsi, qadınların təhsilə cəlbi və uşaq dərsliklərinin nəşri ilə bağlı məsələlər tarixi təcrübələrə əsaslansa da, eyni zamanda oyanışları, dünya düzənində gedən prosesləri nəzərə alaraq, zərurətə çevirirdi. Bütün bunlar uşaqların və yeniyetmələrin milli ruhda tərbiyəsini, etnik əxlaqi-dəyərlərin əsas amil kimi mənimsədilməsini zərurətə çevirirdi. Poeziyanın fəaliyyət təsiri bir qədər ləng getsə də, nəsrdə bu proses müxtəlif səviyyələrdə davam etdirilirdi. Bütünlükdə bunların bir azadlıq problemi kimi mahiyyətinin açıqlanması ədəbi-nəzəri fikrin qarşısında duran məsələlərdən biridir.

AÇAR SÖZLƏR

uşaq nəsri, nağıl, əfsanə, rəvayət, hekayə, təhkiyə formulları